Günümüzde tıp o kadar büyük bir gelişme gösterdi ki, neredeyse eskilerde çaresi imkansız bulunan birçok sağlık sorunları şimdilerde çok kolay yöntemler sayesinde ortadan kaldırılabilmektedir. Erkeklerin yaşadığı bir sorun olan testis yetmezliği de günümüzde tedavisi mümkün cinsel sağlık sorunlarından biridir. Menide hiç sperm bulunmaması anlamına gelen tıpta azospermi olarak isimlendirilen bu hastalık için, Milliyet Ankara okurları için Türk Jinekoloji ve Obstetrik . Derneği 2. Başkanı ve Gazi Üniversitesi (G.Ü.) Tıp ve Doğum Anâbilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Tıraş, uutsuzluğa kapılmaması gerektiğini söyleyerek, testis yetmezliğinin tedavisinden bahsetti.


Menide hiç sperm bulunmaması ya da az sayıda sperm bulunması durumu, üremeye yardımcı tedavilerde seçilecek yolu etkiliyor mu?

Menide çok az sayıda sperm bulunan ağır oligospermi ile azosperminin birbirinden ayırt edilmesi çok önemli. Çünkü ağır oligospermide meninin santrifüje edilmesiyle elde edilebilecek az sayıdaki spermin mikroenjeksiyon için kullanımı mümkün olabilir ve böylece ilave testlere veya sperm elde etme girişimlerine gerek kalmayabilir.

Testis yetmezliği

Azospermi nasıl ortaya çıkıyor?
Azospermik erkeklerin çoğunda sorun sperm taşıyıcı kanallar açık olduğu halde testislerde olgun sperm üretiminin yeterli düzeyde olmamasıdır. Testis yetmezliği olarak adlandırılabilen bu durum, testislerdeki kusurlara veya testisleri sperm yapımı için uyaran hormonların salgılandığı hipofiz bezine ait hastalıklara bağlı olabilmektedir. Hastaların yaklaşık yüzde 40′ında ise azosperminin nedeni; üretilen olgun spermlerin boşaltıcı kanallar aracılığıyla vücut dışına atılma sürecindedir. Her iki durum da genetik olabildiği gibi sonradan da meydana gelebilir.

Azospermili hastadan sperm elde edilebilir mi?
Sorun testislerde normal üretilen spermlerin varlığına karşın, boşaltım sistemindeki tıkanıklıktan kaynaklanıyorsa, testislerden iğneyle doku aspirasyonu (TESA) veya doku biyopsisi (TESE işlemi) yapılarak, sperm hücresi aranır. Tıkanıklığa bağlı durumlarda testisten yüzde 100′e yakın oranda sperm elde etmek mümkündür. Tıkanıklık haricindeki nedenlere bağlı durumlarda ise sperm elde etme şansı yüzde 50 civarındadır.

Donmuş sperm farklı değil

Biyopsi nerede ve nasıl yapılır?
Biyopsi doku dondurma imkânları olan bir tüp bebek merkezinde deneyimli ürolog tarafından yapılmalı. Olgun sperm hücresi bulunursa, daha sonra tüp bebek tedavisinde kullanılmak üzere dondurulabilir. Dondurulmuş spermlerle oluşan bebeğin sağlığının, taze spermle oluşandan farkı yoktur.

Hastaya TESE uygulanmasına ilişkin kriterler nelerdir?
Birinci seçenek; sperm varlığını teyit ettikten sonra yani daha hiç tüp bebek tedavisine başlamadan biyopsi yapılmasıdır. Biyopsi sonrası elde edilen spermler dondurulur. Bu yöntemde sperm bulunamazsa kadının tedaviye alınması gerekmez. Ancak çok az sperm bulunduğu takdirde dondurma şansı bulunmadığı için spermler heba olmaktadır. İkinci seçenekte ise biyopsi işlemi, tüp bebek tedavisi başladıktan sonra yani sperm hücresi gerekli olduğu zaman yapılır ki bu da yumurtaların alınacağı günden bir gün öncedir. Sperm bulunduğu takdirde yumurtalar toplanır ve işlem tamamlanır.

Bu işlemlerden hangisi öncelikli olarak uygulanmalıdır?
Daha basit, ucuz ve zahmetsiz olduğu için iğneyle alma yöntemi (TESA) tercih edilmelidir. Sperm üretimi olan hastalarımızda yüzde 80 civarında iğne yöntemi ile sperm bulunabilmektedir.

İşlemler sırasında ya da sonrasında oluşabilecek istenmeyen sonuçlar nelerdir? Bu işlemler cinselliği etkiler mi?
Doku içerisinde kanama en sık görülen yan etki olurken, enfeksiyon çok nadir görülebilecek yan etkiler arasındadır. İşlemin cinsel yaşantı üzerine olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır.