Kontakt lens (Değen mercek)

Kontakt lens (Değen mercek)

Hiç gözünde kontakt lensi kaybeden duydunuz mu?
Lens üst kapağın altına katlanıp saklandı­ğında bazen hiçbir rahatsızlık vermeyebilir. O zaman da kişi lensini bulamayabilir. Ancak lens sorun çıkarmaya başladığında (kızarıklık, batma, şişlik) veya kişi lensini aramaya başlayınca üst kapağı çevirerek bulunabilir. Ben, kapak altında bir köşede unutulmuş lens ve normal yerine takılmış lensle, bir gözde iki lensli gençler gördüm. Gençlik ne kadar dertsiz değil mi?

Kontakt lens konusu neden önemli?
Günümüzde hemen hepimizin çevresinde en az bir kontakt lens kullanıcısı bulunmakta.
Bu kadar yaygın kul­lanılmasına rağmen kontakt lenslerle ilgili bilinmeyenler oldukça fazladır.

Kaç tip kontakt lens vardır?
Üç çeşit kontakt lens vardır: Sert, yarı yumuşak-gaz geçirgen ve yumuşak. Kullanma süreleri tiplerine ve kişiye göre değişir.

Kontakt lens kullanımında alışkanlık tehlikeli midir?
Kontakt lens kullanımında kurallara uyulmazsa, benzetme yerindeyse, kızmabi­rader oyunundaki gibi oyunun başına dönmek veya bazen oyundan atılmak du­rumu olabileceği hiç unutulmamalıdır. Kontakt lens bir alışkanlık ya da tutku olduğunda tehlikeli bir silah gibidir. Kullanma süresi ve temizlik kurallarına uyul-dukça bu oyunda kalınabilir.

Lens Tipleri ve Kullanım Süreleri
1. Günlük kullan-at lensler
2. Aylık kullanımlı hidrojel lensler
3. 1 5 günlük veya aylık kullanımlı yüksek oksijen geçirgenliği olan lensler (Göz hekimi o kişinin gözü için izin verirse gecelemek de mümkün)

Kontakt lensin tehlikeleri nelerdir?
Şu üçlü, kontakt lenslerin tehlikeleridir: Enfeksiyon, Kuruluk, Alerji.

Kontakt lens nereye yerleştirilir?
Kontakt lens gözün ön kısmındaki şef­faf tabakanın üzerine yerleştirilmektedir ve gözyaşı tabakasının içinde yarı yüzer durumda bulunmaktadır.

Kontakt lens neden tehlike yaratır?
Gözün şeffaf bölümünün damarı yoktur, bu sayede şeffaf olabilmektedir.
Yaşamı için gerekli oksijeni özellikle gözyaşından almaktadır. Kontakt lens gözyaşı tabakasının içinde bulunduğu için gözyaşının serbest dolaşımını ve dolayısıyla oksijen geçişini azaltabilir. Beyne “oksijensiz kaldık” mesajı iletilince, beyin önce gözyaşını arttırmaya çalışır. Bu yetmeyince o bölgedeki damarlara kan yükler ve kişinin gözleri kanlanır. Bu da yetmezse, şeffaf bölgede kan damarları için kanal açmaya ve kan damarları oluş­turmaya başlar ki, bu gerçekten tehlikeli bir durumdur. “Şeffaflık kaybı” demek “tedavisi güç görme kaybı” demektir.

Dar bir ayakkabı nasıl ayağınızı vurur ve su toplamasına neden olursa, uzun sü­re kullanılan veya uygun olmamasına rağmen kullanılan lens de, deyim yerindey­se gözü vurur, su toplamasına neden olur. Bu da kornea şeffaflığında bozulmaya neden olur.

Gözyaşı aslında gözün ön dış kısmının temizlenmesi için şarttır. “Akan su kir tut­maz” misali, devamlı ve doğal bir devinimi olduğundan, çok kuvvetli bir mikrop olmadıkça düşmanları bertaraf edebilir. Ama eğer mikrop çok kuvvetli silahlarla donatılmışsa veya gözyaşının doğal devinim veya miktarında sorun varsa düşman­ları yenemez.
Sıcak ve nemli bir ortamda bırakılan bir besinin nasıl kolayca küf tuttuğunu düşü­nün. Küf mantarları, oksijensiz sıcak ve nemli ortamları çok sever. Kontakt lens de benzer bir durumda bırakılırsa, yani kullanma kılavuzuna uyulmazsa, oksijensiz kalan gözde mükemmel bir ortam oluşturur. Kontakt lensteki mantar enfeksiyonu­nun göze geçmesi, sözünü bile etmek istemeyeceğimiz kadar ciddi sonuçlara yol açabilir.

Astigmatlar lens takabilir mi?
Takabilir, ama gözlükle olduğu kadar net göremeyebilirler. Kontakt lensler düşük astigmatları düzeltir. Yüksek astigmatlar için, göze değen tarafı astigmata göre (ar­mut gibi) tıraşlanmış özel torik lensler gerekir. (Bkz. Kırma Kusurlan-Astigmatizma)

Yakın gözlüğü kullanması gerekenlere nasıl bir kontakt lens önerilebilir?
Bu benim yaşımdaki herkesin sorunu. Ya uzak için kontakt lens ve üzerine ya­kın gözlüğü takacağız, ya mültifokal (hem yakın hem uzak numara içeren) kontakt lens takacağız (ki herkes o kadar rahat edemeyebiliyor) ya da lensten vazgeçip, sadece gözlük seçeneğine yöneleceğiz. Karar sizin. Yakın gözlüğü ihtiyacınız ol­duğu belli olmasın istiyorsanız, bu size uygun bir seçenek demektir.

Kimler kontakt lens takamaz?
Ağır kuru gözü olan ve ciddi göz alerjisi olanlar takamazlar.

Hangi koşullar kontakt lens takmaya engeldir?
Aşırı tozlu, rüzgarlı, kuru koşullarda bulunanların lens takmamaları en iyisidir.

Bebeklere, çocuklara lens takılabilir mi?
Gerekiyorsa evet. Yüksek hipermetroplarda, tek gözde diğerinden yüksek kırma kusuru olanlarda, katarakt ameliyatı yapılıp göz içine lens konulamamış bebek­lerde ve şaşılık-tembellik nedeniyle bir göze kapama yapılması gereken çocuklarda kontakt lens kullanılması gerekebilir.

Estetik dışı nedenlerle kontakt lens uygulamaları
1. Gözde yaralanma veya iltihap, katarakt ameliyatı sonrası korneada ödem du­rumlarında geçici süre tedavi edici numarasız özel kontakt lensler takmak ge­reği vardır.
2. Katarakt ameliyatı olup, yüksek miyop olmayan ve göz içine mercek ko­nulmamış bebek veya büyük herkeste kontakt lens takmak yararlı olur. Bebeklerde bu bir gerekliliktir.
3. İki göz arasında 3 dereceden fazla fark olanlarla amaç estetik değil, optiktir. Bu kişilerde gözlükle beyne giden iletide cisimler farklı büyüklükte gözükece­ği için, kontakt lens takmak yararlı olur.
4. Şaşıl i k-tem bel I i k nedeniyle bir göze kapama yapılması gereken çocuklarda kontakt lens bir seçenektir.
5. Gözün renkli kısmı (iris) olmayan kişilerde özel renkli kontakt lensler takmak gereği vardır.
6. Gözde yaralanma sonucu renkli kısım ve gözbebeği yapısı bozulmuş olanlar­da da özel renkli kontakt lensler takmak yararlı olur.

Çözde kontakt lens varken hangi göz damlaları kullanılabilir?
Sadece içinde konserve edici madde barındırmayan yapay gözyaşları kullanılabi­lir. Bunun dışındaki tüm damlalar lenste birikme yaparak mikrop tutmasına neden olabilir.

Hangi durumlarda kontakt lens derhal gözden çıkarılmalıdır?
Yırtık, eski, bozulmuş, süresi geçmiş, rengi değişmiş, üzerinde birikinti olan kontakt lensler derhal çıkarılmalı ye yenisiyle değiştirilmelidir.

Göze yabancı cisim veya herhangi bir sıvı madde kaçma durumunda kon­takt lensler derhal çıkarılmalı ve yenisiyle değiştirilmelidir.

Hangi durumlarda kontakt lens kullanımına ara vermek gerekir?
Göz kapaklarında arpacık, kist, kapak kenarlarında iltihap veya kepeklenme, göz genelinde kızarıklık, çapaklanma, sulanma, acı, ağrı, batma, yabancı cisim kaç­ması veya yabancı cisim hissi, kaşıntı, alerji, şişlik durumlarında kontakt lens kul­lanımına ara vermek gerekir.

Kontakt lens kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar
* Kontakt lens takıp çıkarmadan önce eller yıkanıp durulanır.
* Tırnakların kısa ve temiz olmasına dikkat edilmelidir, kontakt lense tırnakla temastan kaçınılmalıdır (lens yırtılabilir ya da kornea çizilebilir).
* Kontakt lensle kesinlikle havuza ve denize girilmemelidir. Girilmesi zorunlu olursa, yüzme gözlüğü kullanılmalıdır.
* Kontakt lens makyaj yapılmadan önce takılmalı, makyaj temizlenmeden önce çıkartılmalıdır. Makyaj lensi bozabilir.
* Gözde kontakt lens varken kesinlikle ovuşturulmamalıdır.
* Kontakt lens göz dışında iken özel saklama kabında, solüsyonu içinde bulundurulmalıdır.
* Kontakt lens temizliğinde musluk suyu kullanılmamalıdır ve lens kuru bırakılmamalıdır.
* Kontakt lens kabı temizliğinde, kaynatılıp soğutulmuş su kullanılmalıdır.

Kontakt lens (Değen mercek)